Oyun Çevirisi Nedir, Nasıl İşler?

Bilgisayarlarda, oyun konsollarında, Android ve IOS gibi yazılımlar üzerinde ve de web tabanlı olarak çalışan oyunlar çağımızda hızla büyüyen ve günlük yaşamımızda kendi yerini edinen; içlerinden MOBA, MMO gibi kimi türlerin artık ‘e-spor’ başlığı altında geçerek bu alanın hacmini açıkça gözler önüne seren bir sektörü oluşturmaktadır. Böylesi bir sektörün ve alt başlıklarının çevirisi de elbet kendine özel bir ilgi, çaba, deneyim ve de kesinlikle sevgi gerektiren; bünyesinde hukuk, tıp, askeri, teknik çeviri gibi alanların özellikleri ve terminolojisini de barındırabilen disiplinlerarası bir uğraşıdır.

İngilizce’de “gaming translation, video game translation, video game localization” olarak ad bulan ve Kore, Amerika, Avrupa sınırlarında ve geçtiğimiz yıllarda artan bir hızla Türkiye’de gelişimiyle birlikte kalifiye istihdam talebi vaadeden bu sektör Türkçe’de de “oyun çevirisi, oyun yerelleştirmesi” olarak anılmaktadır. Bunun sebebi ise piyasaya sunulmuş veya sunulmayı bekleyen bir oyunun, menşei olan ülkeden başka bir ülkenin diline tam uyumunu sağlamak, o ürünün mekaniklerinden, hikayesinden ve mutfağından hedef ülkenin tam bir algı ile sorunsuzca faydalanabilmesini sağlama amacı güdülmesidir.

Oyun çevirileri genellikle çeviri şirketleri ile yürütülür ve çevirmenler deneyimli oyuncular arasından seçilir. Ayrıca tercih edilen bir başka yöntem ise, çevirmenler tarafından hala tartışılmakta olan “crowdsourcing” yani kitle kaynaklı çeviri yöntemidir. İki yöntem de farklı dillere çeviri imkanı ve belirli düzeylerde kalite kontrol sunmaktadır.

Oyun bir RPG ise, yapımcısı yerelleştirme işlemi için bir veya birden fazla çeviri şirketiyle irtibata geçer ve oyun, pazarına sürülmesi arzu edilen dillere çevrilmeye başlanır. Süreklilik gerektirecek, örneğin mobil platformdaki bir oyun söz konusu ise, yapımcı yine çeviri şirketleri ile belirli dillere çeviri için düzenli iş anlaşması yapabilir veya crowdsourcing yöntemi ile oyunu amatör veya profesyonel olmasına bakılmaksızın internet üzerinde gönüllü olan kullanıcıların inisiyatifine açıp, daha sonra piyasaya sunum için son bir gözden geçirme yoluna gidebilir. Bu kitle kaynaklı hizmet yöntemi fazlasıyla kendine has ve ayrıntılı olmasından dolayı, başlı başına bir başka yazımızın konusu olacaktır.

Tabii, oyun çevirisinin şu an sayamayacağımız birçok ayağı vardır ve her oyun kendine has gereklilikler doğurabilir. Farz-ı misal çoğu oyun ve özellikle mobil platformdakiler, ekran boyutları nedeniyle hedef metnin kaynak metin ile aşağı yukarı aynı karakter uzunluğunda olmasını gerektirir. Bu da diller arası çeviride, çevirmene ortaya çıkardığı ürünü kısaltma isteğiyle geri dönüş yapan kişilerle başa çıkma ve çözüm üretme ile geçecek zorlu dakikalar yaşatabilir. Bizzat deneyimlediğim bu durum, zamana karşı yarışılan ve her gün belli saatlerde iletilmesi gereken oyun güncellemelerinin üzerine eklendiğinde, o iş ve sektörde tutunabilmesi için çevirmene çevik ve yaratıcı bir zeka ile çözüm odaklı çalışma ihtimalinden gayrısını sunmamaktadır. Lakin yaptığı işten zevk alan bir çevirmen, alışma sürecinden sonra oyuna ve çevirilere alışacak ve yaptığı işin kalitesi de zamanla kerelerce katlanacaktır. Hatta kendisinden önce aynı iş üzerinde çalışmış ve bazı yerleşmiş terimlerin çevirilerini olması gerektiğinden çok farklı, alan bilgisi ve de ilgisi, kaldı ki araştırma zahmeti veya saygısı olmadan sistem terim belleğine yerleştirmiş kişilerin de hatalarını ortadan kaldırmaya çalışarak, bahsimiz olan alanın da yücelip olması gereken yere taşınmasından rol oynayacaktır iyi bir çevirmen.

Bu alana yönelik sık sorulan sorulardan biri olan ‘çevirmen de oyun oynamalı mı?’ noktasına parmak basacak olursak, yanıtın duruma özgü değişiklikler gösteren bir yapıya sahip olması yanısıra, çoğu zaman ise ‘–Evet, oynamalı.’ olduğunu görürüz. Çünkü bir oyunu anlamanın yolu onu oynamaktan veya uzun uzadıya yazılmış incelemelerini okumaktan geçer. Fakat bir çevirmen, sorumlu olduğu oyunun güncelleme ve değişikliklerini de kaçırmamayı, işine sadakatten ötürü bir görev edinmeli; dolayısıyla onu oynayarak gerektiği yerde bizzat kontrolü ve testi elinde tutmalıdır.

Oyun yapımcıları ile çeviriye gönül vermiş birey, şirket ve kitleler birbirleriyle iletişim ve bilgi paylaşımlarını halihazırdaki diğer alanlardan daha sık ve sıkı tutmalı ve de tutmaktadırlar. Zira bu sektör genellikle ekip çalışmaları ve ekipler arası etkileşim ile yürürken, e-spor alanında tanık olduğumuz gibi iyi bir ortak çalışmaya odaklı ekipler şampiyonlukları, yani en büyük maddi ve manevi kazanımları edinmektedirler.

Çeviriye gönül veren ve işine saygı duyan bireyler olarak bizler, her alanın hak ettiği değeri görmesi için çalışmalı ve de bu amaca istinaden yapabileceğimiz en büyük hizmetin farkındalık artırma çalışmaları olduğunun bilincince olmalıyız. Gelişmiş ülkelerin eğitim sistemlerinde ders olarak okutulan oyunların ülkemizde ayıplanması gibi durumlara karşı durmalı, tabularımızı yıkmalı ve teknolojiyle gelişim rüzgarını arkamıza alarak ilerlemeliyiz.

Tags: