“Hayatı değiştiremeyeceğini anlayan insan, kendini yazarak avutur.” Yazıyı ve yazmayı seven birisi olarak çeviriyi de bundan ayrı görmüyorum. Çeviri benim için yazmanın biraz daha aklı başında, biraz daha ayakları yere basan kardeşi. İkisi de değiştirmenin mümkün olmadığını düşündüğüm hayatın içinde kurtarılmış bölgeler. Bir yandan öğrenip bir yandan üretmenin hazzı var çeviride. Üstelik bir şeyler öğrenirken, bunları başkalarının da anlayabilmesi için yeniden düzenlemenin sorumluluğu da üstümüzde. Yazıyla çeviri arasındaki en temel fark belki de bu. Birisini günlüklerimize, defterlerimize, kimsenin okumayacağı mektuplarımıza hapsedilirken, diğerinin amacı ortada. Çeviri okunmak, insanlara ulaşmak için var. Bir dili eğip bükebilmek, mümkün olduğunca az hasarla kendisine ait olmayan bir kalıba sokabilmek… Hepsi de okunması, anlaşılması için… Biz çevirmenler, herhalde Babil Kulesi’nin dağılmış taşlarını elimizden geldiğince bir araya topluyoruz.
Çeviri süreci hem bir perişanlık, hem de bir saltanat olabiliyor. Tek bir sözcüğün çevirisinde bile ilk anlamı sağlamak yetmiyor bazen, insan o sözcüğün çağrıştırdığı diğer anlamlara da ulaşmak istiyor. Bir yandan da çağrıştırmaması gereken anlamları akılda tutmak gerekiyor, araya karışmadıklarından emin olmak. En güzel anlardan birisi de, ilk okunduğunda ‘Bu başka bir dilde nasıl söylenir ki?’ diye insanı şaşırtan bir cümleyi nice uğraşlardan sonra çevirmeyi başarıp sonrasında ‘Aslında güzel oldu’ diye haklı bir gurur duyunca yaşanıyor. Öyle anlarda bütün o karmaşayla boğuşmuş olmaya değiyor. İşte biraz da bu yüzden çeviri. Ucu bucağı belli olmayan bir deryada tam ‘Buldum!’ dediğinizde karşılaştığınız her yeni şey sizi şaşırtmaya devam ediyor. Sonu gelmez bir biçimde öğrenmek ve üretebilmek demek çeviri, değiştiremediğimiz onca şey arasında, değiştirebildiklerimizle avunmak.
Yazar Hakkında:
Rafet Karaoğlu
1991 İstanbul doğumludur. İstanbul Amerikan Robert Kolej mezunudur. Sonrasında Koç Üniversitesi İngiliz Dili ve Karşılaştırmalı Edebiyat ve Ekonomi bölümlerini çift anadal yaparak tamamlamıştır. Üniversite süresince akademik araştırmalarda görev almış, akademik ve serbest çevirmenlik yapmıştır.
Çeviri Kitabı
Bölüm: Çevirmen Olmak İsteyenlere Tavsiyeler
