Kısaca Almanca Dil Tarihi
Almanca resmi dil olarak Almanya ve Avusturya’da kullanılmaktadır. Tarihi olarak Almanca üç farklı döneme ayrılmaktadır;
Eski Almanca (750-1050 yılları arası)
Orta Almanca (1050-1500 yılları arası)
Modern Almanca (1500 ve günümüz)
En eski Alman tarihine ait kayıtlar 750 yılında, yani ilk döneme dayanıyor, yerel diyalektler, yazı ve konuşmada kullanılmıştır, ve o zamanda standart dil yoktu. Orta dönemde çeşitlilikten sonra göreceli olarak başbakanlık ve hükumet gibi resmi yerlerde kullanılmış, ve 14 yy. içinde Kutsal Roma İmparatorluğundan itibaren kullanılmış ve Latince çıkana kadar, belirli diyalekt ve kombinasyonlarda Orta Yüksek Almancanın yeri resmi yazışmalarda kullanıldı.
18. yüzyıla kadar, mükemmel sayıda yazar Standart Almancayı özüne, bugünkü forma getirdi. Şimdi eğitimi, literatür, kilise ve eyalet dili olarak kullanılıyor. Yukarı Almancaya tekabül etmek adettir, yazı standartları ile etkilemektedir, yayımda, eğitimde, tiyatroda kullanılmaktadır. Standart Almanca, Alman diyalektlerinden önemli ölçüde farklıdır. Sadece telaffuzda değil aynı zamanda dil bilgisinde de farklıdır. Almanya’nın bölgelerinde bulunmuştur, Fransa, İsviçre, Leichtenstein, Letzerburgesch ve Lüksemburg’un resmi dilidir, orada Alman diyalekti 400.000 kişi tarafından konuşulmaktadır.
1880 yılında dil bilgisi ve yazı kuralları ilk olarak Dude Elkitabında ortaya çıkmıştır.1901 yılında Alman dilinin, standart yazı kurallarını ilan etmişlerdi. 1998 yılına kadar, aslında Standart Almancanın yazı kuralları, gözden geçirilmediği için, ne zamanki 1996 yılında Alman imla reformu resmi olarak temsil ettiği Almanya’ya, Avusturya’ya, Liechtenstein ve İsveç’e ilan edildi. Bu reformdan beri Alman imlacıları 8 yıllık geçiş dönemi sonucunda imla reformları okullara geleneksel olarak da medyaya verildi.
Hint-Avrupa dillerinin Cermen dilleri koluna bağlı olan Alman dilleri ailesinin mensubu olan ve batı dilleri kolunda yer alan Almanca, diller tarihi içerisinde yer alan en eski dünya dillerinden bir tanesidir. Kimine göre kaba bir dil olarak adlandırılsa da aslında aynı kendi dilimiz gibi yöresel farklılıklardan ve bir kaç ülkede Almanca’nın çeşitli hallerinin kullanılıyor olmasından kaynaklıdır. Avrupa Birliği’nin resmî dillerinden biri ve en çok konuşulanıdır. Özellikle Almanya, Avusturya, Lihtenştayn, Lüksemburg, İsviçre’nin büyük bölümü, İtalya’nın Güney Tirol bölümü, Belçika’nın doğu kantonları, Polonya ve Romanya’nın kimi bölgeleri ve Fransa’nın Alsas-Loren bölgesi gibi bölgelerde konuşulduğu için telaffuz farklılıkları gösterebiliyor. Aynı zamanda Avrupa’nın en eski lisanlarından biri Almancadır.
Batı dünyasında, Almanca yaklaşık 100 milyon insan tarafından konuşulan, temel kültürel dillerden bir tanesidir. Aynı zamanda Doğu Fransa’nın Alsace-Lorraine ve Kuzey İtalya’nın Alto Adige bölgeleri ile Doğu Belçika, Lüksemburg ve Liechtenstein’da da Almanca konuşulmaktadır. Amerika Birleşik Devletlerinde Almanca konuşan yaklaşık bir ya da bir buçuk milyon, Kanada’da ve Güney Amerika’nın büyük kolonileri ile Namibya ve Kazakistan gibi uzak ülkelerde beş yüz bin insan Almanca konuşmakta. Buna ek olarak Namibya (Güney Afrika) bölgesinde de dikkate değer ölçüde Almanca konuşulan bir bölüm olduğu gözlenmiş. Almanca’nın azınlık olarak konuşulduğu diğer yerler içerisinde Rusya, Macaristan ve Slovenya sayılabilir.
Tam 38 ülkede yaklaşık olarak 120 milyon kişinin konuştuğu Almanca, özellikle Almanya, İsviçre ve Avusturya’da konuşulmaktadır. Türkiye’de 25.000 kadar Alman ikâmet etmektedir. Bu grup eski tâbiriyle “Bosporus-Deutsche” (“Boğaziçi Almanları”) ve Akdeniz Bölgesinde yaşayan Alman vatandaşlarından oluşmaktadır.
Diğer Germen dil ailesi kökenli diller gibi Almanca da Hint-Avrupa dil ailesinin bir üyesidir. Almanca yazı sistemi oldukça düzenlidir, fakat konuşulan lehçeleri büyük ölçüde değişiklik gösterir ve hatta bazen iletişim kopukluğu gibi problemler doğabilir. Bu lehçeler Yüksek Almanca ve Alçak Almanca olmak üzere iki gruba ayrılır: Yüksek Almanca (Hochdeutsch) lehçesi güneyin yüksek tepelerinde konuşulmaktadır. Bu lehçe özellikle kitaplarda, gazetelerde ve hatta Aşağı Almanca lehçelerinin yaygın olarak konuşulduğu yerlerde bile standart yazı dili olarak kullanılır. Alçak Almanca lehçesi ise kuzeyin alçak topraklarında konuşulmaktadır ve ses sistemi İngilizce’ye yakındır. Örneğin ‘door’ (door-Yukarı Almanca: Tür) ve ‘eten’ (to eat-YA: essen) kelimelerinde görüldüğü gibi.
Geleneksel olarak Almanca 14. yüzyılda ‘Fraktur’ diye bilinen Gotik tarzında yazılmaktaydı. Fakat II. Dünya Savaşı’nı izleyen dönem içinde Fraktur büyük ölçüde tüm Batı Avrupa’da kullanılmış olan Latin yazı karakterleriyle yer değiştirdi. Latin yazı düzeni fazladan sadece bir harf olan ‘b’ ya da çift ‘s’yi içerir. Ayrıca j harfi y olarak (örneğin, ja-yes); w harfi v olarak (weiss-white); v harfi f olarak (vier-four) okunur. Bunun yanısıra sch hecesi sh olarak (Schnee-snow); st hecesi sht olarak (Strasse-street) ve sp hecesi shp olarak (sprechen-to speak) okunur. Tek fonetik işaret a, o ve u harfleri üstüne konulan çift noktadır (Rücken-back). Almanca bütün isimlerin büyük harfle başladığı tek dildir.
İngilizce, Alman dil ailesi kökenli bir dil olduğu için her iki dilin kelimelerindeki benzerlik derecesine şaşırmamak gerekir. ‘Finger, hand, butter, ring, name, warm and blind’ kelimeleri İngilizcede tam olarak ne anlama geliyorsa Almanca’da da aynı anlamına gelmektedir. İngilizce’ye çok benzeyen diğer Almanca kelimeler: Vater (father-baba), Mutter (mother-anne), Freund (friend-arkadaş), Gott (God-Tanrı), Licht (light-ışık), Wasser (water-su), Feur (fire-ateş), Silber (silver-gümüş), Brot (bread-ekmek), Milch (milk-süt), Fisch (fish-balık), Apfel (apple-elma), Buch (book-kitap), gut (good-iyi), alt (old-yaşlı), kalt (cold-soğuk) ve blau (blue-mavi). Son zamanlarda İngilizce’de görülen Almanca’dan alınma kelimeler: Schnitzel, sauerkraut, pumpernickel, kindergarten, dachshund, poodle, yodel, lager, ersatz, edelweiss, meerschaum, wanderlust, hinterland ve blizkrieg. Frankfurther ve hamburger kelimeleri birer Alman şehri olan Frankfurt ve Hamburg’dan gelmektedir.
İngilizce ve Almanca bazı benzer fiiller:
Haus=house (ev)
singen=to sing (söylemek)
warm=warm (sıcak)
Buch=book (kitap)
schwimmen=to swim (yüzmek)
kalt=cold (soğuk)
Band=band (bant)
trinken=to drink (içmek)
jung=young (genç)
Land=land, county(arazi)
washen= to wash (yıkamak)
alt=old (yaşlı)
Sand=sand (kum)
sitzen=to sit (oturmak)
braun=brown (kahverengi)
Sturm=storm (fırtına)
kommen=to come (gelmek)
blau=blue (mavi)
Wurm=worm warnen=to warn (ikaz etmek)
grün=green (yeşil)
Hand=hand (el )
helfen=to help (yardım etmek)
dumm=stupid (aptal)
Arm=arm (kol)
organisieren=to organize (organize etmek)
windig=windy(rüzgarlı)
Finger=finger (parmak)
Ring=ring (yüzük)
Knie=knee (diz)
Almanca kelimesinin ülkelere göre karşılığı,
Almanca’da: Deutsch
İtalyanca’da: Tedesco
İskandinav dillerinde: Tysk
Rusça’da: Nemetsky
şeklinde olması diğer dillere göre çok çeşitliliğinin olduğu savunulmasına neden olan faktörlerden birtanesi.
Almanca kullanım alanı açısından çok çeşitlilik göstermektedir. Uzunca kelimeleri olsun, artikelleri olsun diğer dillere göre öğrenimi zor olduğu idea edilir. Öğrenimi zordan ziyade hiçbir zaman bitmiyor, her zaman hiç görünmemiş kelimelerle karşılaşmak oldukça mümkün. Bu yüzden Almanca’nın öğrenimi zor gözükmekte.
Almanca’nın Kendi İçinde Kullanımı
Standart Almanca: Tarihi ve dilbilimi olarak, standart Almanca, Orta ve Yukarı Almancanın karışımıdır(daha çok Avusturya diyalektleri kullanılır). Bölgesel diyalekt olarak geliştirilmedi ama yapay olarak, şairler, filozoflar ve bilim adamları tarafından yaratıldı. Tavsiye etmiş olduğumuz tüm dil programlarında size standart Almanca öğretilecektir. Almanca öğrenirken elde edeceğiniz deneyim, yerel lehçe ve yerel diyalekt tarzları ile kelime dağarcığınızı genişletecek ve heyecanla eğleneceksiniz. Ancak, asıl aktiviteleriniz Standart Almancaya yoğunlaştırılacak. Start A1 Sınavı’ndan geçmek sizin için bir sorun olmayacak aksine Almanca eğitimine çok keyifli başlayarak sağlam bir temelle Almancanızı geliştireceksiniz.
Aşağı Almanca: Aşağı Almanca(Benrath çizgisinin kuzeyindeki bütün bölgelerde kullanılır). 7. ve 8. yy. M.S ikinci ünlü harfin değişmesinde rol almadı. İkinci ünlün harfin değişmesi bilhassa Alman ünsüz harflerinden p,t ve k hallerini pf/f,ts/s haline dönüştürdü.
Aşağı Almanca genellikle İngilizce ve Dutch dillerinden etkilenmiştir.
English to sit to make apple water ape
German sitzen machen Apfel Wasser Affe
Low German (Platt) sitten maken Appel Water Aap
Orta Almanca: Aşağı Almanca çoğu zaman birçok ayırt edici özelliği Almanca ve İngilizce ile paylaşmaktadır. Alman kullanımında başka bir yerel değişim daha vardı, hatta buna rağmen Benrath çizgisinden daha az serttir. Aynı zamanda Main çizgisi olarak ta bilinen ve Main nehri çizgisini büyük ölçüde takip eden ve genelde ‘Weißwurst’ ekvatoruna değinmektedir. (Weiwurst bir nevi sosis tipidir Bavaria için)
Main ve Benrath çizgisi arasında Orta Almanca kullanılır, güney Main çizgisi ve Bavaria ve Avusturya’da Yukarı Almanca hakimdir. İki kullanım da (Orta ve Yukarı Almanca) ikinci ünlü harfin değişmesini ve çok ayırt edici özelliği benimsemiştir.
Bavaria ve Avusturya’da Yukarı Almanca Kullanımı: Kulağa çok hoş ve melodik gelir. Birkaç dilbilgisi çeşitliliği vardır.bazı kelime dağarcıkları(çoğu mutfağa ait) Bavaria ve Avusturya’ya özgüdür.
Avusturya Avrupa birliğine gireceği zaman ısrar ederek Avrupa Birliği resmi dillerinden biri olarak kabul görebilmesi için bastırdı. Bu çabaları olumlu sonuç verdi ve resmi ve Almancadan farklı bir dil olarak kabul edildi. Standart Almanca ve Almanca arasındaki farklar Avusturya ve Almanya’da önemsizdi. Bütün tartışma ve ısrarların sebebi sebebi 80 kelimelik bir listeydi, söz edilenlerin çoğu yiyecek, yemek malzemeleri ve bitkilerdi. Ulusal Alman standartları arasındaki farklar aşırı abartılıdır.
Almanca’nın Eğitimdeki Kullanımı
Almanca dersi Türkiye’de Anadolu Lisesi, Sosyal Bilimler Lisesi ve Fen Lisesi programlarını uygulayan liselerde minimum 2 saat ortak ders olarak verilmektedir. Ortaokullarda seçmeli ikinci yabancı dil olarak sunulmaktadır. Aynı zamanda birçok özel okulda da Almanca dersleri mevcuttur.
Devlet üniversiteleri ve özel üniversitelerde Almanca Mütercim Tercümanlık, Almanca Çeviribilim, Alman Dili ve Edebiyatı bölümlerinde Almanca dersleri verilip, sözlü ve yazılı çevirmenler yetiştirilmektedir.
Bunun yanı sıra Almanca’nın yaygın bir şekilde öğrenilmesi ve öğretilmesi amacıyla DAAD ve Goethe Enstitüsü kurulmuştur. DAAD Merkezleri genel itibariyle üniversitelerden, Goethe Enstitüleri de ortaöğretim kurumlarından sorumludur.
Peki Neden Almanca?
Almanca’yı öğrenmek hem maddi olarak hem kültürel olarak kişisel dil edincine büyük katkısının olmasına sebep olacak birkaç madde:
- Almanca’yı öngören ya da öneren birçok akademik program arasında anatomi, sanat, tarih, biyokimya, biyoloji, biyomedikal fizik, botanik, kimya, tasarım, mühendislik, film incelemeleri, genetik, dilbilimi, mantık ve teknik bilimler, moleküler biyoloji, müzik, Yakındoğu araştırmaları, felsefe, doğa bilimleri, fizik, fizyoloji, dini araştırmalar ve zooloji vardır.
- Almanca, Avrupa Birliği’nde ve hızla büyüyen Merkez ve Doğu Avrupa pazarlarında çok önemli bir dildir.
- Çoğu insan Almanca’nın Avrupa’da konuşulan en yaygın dil olduğunun farkında değil.
- Uzun geçmişi olan ilginç bir kültürü ve birçok ilginç geleneği tecrübe edilebilir.
- Alman ressam, müzisyenlerini, bilim adamı ve düşünürlerini inceleme fırsatı bulunur.
- Lise öğrencisi olarak veya üniversite öğrencisi olarak öğrenci değişim programlarına katılabilir ya da birçok Alman öğrenciyle okullarda tanışma fırsatı bulabilirsiniz.
- Almanca bilim, teknoloji, ticaret, edebiyat, müzik, resim ve tarih dilidir.
- Almanca konuşulan ülkeler ziyaret edilecek en güzel ve ilginç yerlerdir.
- Almanya edebiyatının %99’u ile övünür.
- Almanca dünyada en çok öğrenilen ilk üç dilin arasında olmakla birlikte dünyada en yaygın olarak konuşulan ilk on dil arasındadır.
- Almanca internette en çok kullanılan ilk beş dil arasındadır.
- Amerika’daki her dört turistten biri Almanca konuşur.
- Almanya Amerikalı turistlerin Avrupa’da en çok gittiği ikinci ülkedir.
- Almanca sekiz ülkede resmi dildir.
- Almanca dünya genelinde 100 milyon kişi tarafından konuşulur.
- % 22 ile Amerika’daki en geniş etnik grup Alman-Amerikalılardır.
Ekonomik
Almanya ekonomik açıdan Avrupa Birliği’nin on beş üyesinden en önemlisidir ve Doğu Avrupa, Asya ve Latin Amerika’ya önemli ölçüde yatırım yapar.
Almanca Avrupa Birliği’nin ticari dilidir ve özellikle önceki Doğu Bloğu ülkelerine köprü dil olması açısından önemlidir.
Almanca ve Japonca piyasaya sürülecek yeni Microsoft ürünlerini test etme dilidir. Almanya ve Çin dünyadaki birçok ticaret fuarına ev sahipliği yapmaktadır ve ticaret gösterileri sadece ev sahibi ülkelere değil, dünya çapındaki dağıtımcılara ürün satmanın en mükemmel yoludur.
Birçok ülkede Alman firmaları yaygın halde bulunduğu için Almanca öğrenimi iş olanakları açısından oldukça faydalıdır.
Nobel Ödülleri
Almanca’nın önemi ekonomik boyutla sınırlı değildir. Nobel ödülleri incelemeleri gösteriyor ki, diğer ülkelerden onur payesi kazanmış birçok değerli kişi eğitimlerini Alman üniversitelerinde almıştır. Ayrıca Almanca konuşulan üç büyük ülkenin bilim adamlarından 21’i fizik, 30’u kimya ve 25’i tıp alanında ödül sahibi olmuşlardır. Edebiyat alanındaki Nobel ödüllerine toplam 9 Alman ve İsviçreli yazarlar layık görülmüş ve toplam 7 Alman ve Avusturyalı ‘Barış Ödülü’ almıştır.
- Almanca Avrupa’da en çok konuşulan yerel dildir.
Ülkemizde Yer Alman Alman Kuruluşlar
Ülkemizde yer aldığı bilinen 291 Alman firması mevcuttur. Onlardan en bilindikleri şu şekilde:
- AB SCHOMBURG
- ADEL
- ALTONA COSMETICS TECHNOLOGY
- BAUER CASİNGS
- BAYER
- BEMAS
- BOSCH
- BSH EV ALETLERİ
- BMW
- LINDAL
- DR.OETKER
- M.A.N
- MERCEDES-BENZ
- AUDI
- VİESSMANN
- SIEMENS
- BAYER
- VOLKSWAGEN
- SAP
- REAL
- ROTRİNG
- SCHUECO
- HARIBO
- TCHIBO
gibi firmalar Türkiye’de faaliyet göstermektedir. Bu bağlamda Almanca öğrenmesi zor ama iş imkanı olarak yelpazesi oldukça geniş bir dildir. Hemen hemen her ürünün kullanım kılavuzları ve her ay gelen güncellemeleri çeviri işinin sürekli devam etmesini sağlamaktadır. Aynı zamanda Türkiye-Almanya ilişkileri hem siyasi hem ekonomik hem de turizm açısından oldukça sıkı olması, Almanca çevirmen olmak isteyen adaylar için oldukça kaliteli bir imkan sağlamaktadır.
Almanca, Avrupa’da en fazla konuşulan dildir. Avusturya, Almanya ve İsviçre’de 100 milyon kişi tarafından anadil olarak konuşulmaktadır. Almanca’yı anadili olarak konuşan diğer 20 milyon kişi Avrupa’nın içinde ve dışındaki ülkelerde yaşamaktadır. Almanya dünyadaki en güçlü ekonomiye sahip ülkelerden biridir ve Avustralya’nın 4. büyük ticaret partneridir. Almanya, Avustralya’daki en büyük tek yatırımcıdır. Yaklaşık 200 Alman şirketi -30 tanesi Avustralya’da üretim yapar- iki ülke arasındaki 5 milyar dolardan fazla olan yıllık ticaret hacminde yer alır. Almanca Einstein, Marx, Freud, Beethoven, Bach, Kant ve Kafka’nın dilidir. Almanca bilmek, yönetim, yabancı ilişkiler, uluslararası ticaret, uluslararası hukuk, çeviri, yayıncılık, gazetecilik ve turizmde kariyer yapmak için kolaylık sağlar ve ayrıca Avustralya ve diğer denizaşırı ülkelerde de iyi bir eğitim alınabilmesine imkan verir.
Son söz:
Kaynakça:
