Tercümanların mühendislik ve mimari alanlarına daha çok ilgi göstermesi gerektiğini savunanlardan ben, bugün sizler için Yüksek İnşaat Mühendisi Selda Sivritepe Özünlü ile sohbet havasında bir röportaj gerçekleştirdim. Kendi mesleki hayatından da biraz bahsedip harmanlayarak inşaat sektörünün dil gereksinimi ile çevirmen ihtiyacı üzerine görüştük. Geleceğe giden yola bir basamak da biz koyalım, gelin hep birlikte keyifle okuyalım:
1- Merhaba Selda Hanım, öncelikle bu öğle arasını bizim için ayırdığınız için teşekkür ederiz. Arkadaşlarımızın sizi tanıması için biraz kendinizden bahseder misiniz?
Adım Selda Sivritepe Özünlü. 1985, Afyonkarahisar doğumluyum. 2003-2007 yılları arasında Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümünde okudum. Aynı üniversitenin Yapı Anabilim Dalı`nda yüksek lisansımı tamamladım. Mesleğimin ilk beş yılında altyapı alanında gerek şantiyede şef olarak gerekse proje yönetimi alanında teknik ofis mühendisi olarak çalıştım. Son beş yıldır ise özel bir şirkette üst yapı alanında Statik Bölümü Proje Yöneticisi olarak çalışmaktayım.
2- İnşaat mühendisi dil bilmeli midir? Türkiye sınırları dahilindeki üniversitelerde hangi dillerde eğitim görüyorsunuz?
İnşaat mühendisinin yabancı dil bilmesi şarttır. Mühendisler bina, yol, köprü ve benzeri yapıların tasarımında ve şantiyedeki uygulamalarda yönetmelik ve şartnamelere ihtiyaç duyarlar. Tasarım yaparken Türk yönetmeliklerinin kullanılmasının yani sıra bu şartnamelerin yetersiz kaldığı durumlarda daha detaylı anlatımın olduğu Avrupa ve Amerikan şartnamelerine başvurmamız gerekebiliyor. İnşaat mühendisliğinin alanı çok geniş olduğundan gelişimi takip etmek ve sürekli yeni bilgiler öğrenmek için yabancı kaynaklardan ve yabancı dildeki teknik makalelerden faydalanıyoruz. Basit bir örnekle; tasarım için kullandığımız analiz programlarının çoğunun arayüz menüleri İngilizcedir. Bu yüzden yabancı dil bilmemiz zorunlu hale gelmektedir.
Türkiye`deki üniversitelerde yabancı dil konusuna gelirsek; birkaç önemli üniversitede %100 olarak tam İngilizce eğitim verilmekte, geri kalanların büyük çoğunluğunda ise Türkçe eğitim verilmektedir. Benim okuduğum üniversitede bölümümüz Türkçe ve İngilizce eğitim olarak ikiye ayrılıyordu. Ben Türkçe okudum. İlk sene hazırlık okuyabiliyorduk fakat ben sınava girerek muaf olmuştum. Üniversitede teknik İngilizce dışında başka bir yabancı dilde ders görmedik. Okulumuzda bu bölümü İngilizce olarak okuyan arkadaşlarımın da derslerinin büyük çoğunluğu Türkçe idi. Eğitmenlerin yabancı dilde -maalesef ki- iyi olmamaları sebebiyle birçok dersi o sınıfla bir araya gelerek Türkçe işledik.
3- Sizce Türkiye inşaat piyasasında Türkçeden sonra gelen en baskın dil hangisi?
Türkiye`deki inşaat piyasasında en yaygın dil tüm dünyada kabul edildiği gibi İngilizce. Bunun yanı sıra inşaat piyasasının hareketli olduğu ve Türk şirketlerinin aktif olduğu ülkelerin dillerini bilmek – yani Rusça ve Arapçayı – önemli hale geldi.
4- Peki bu açığı kapatmak için aldığınız eğitim yetiyor mu yoksa dışarıdan destek almanız gerekiyor mu?
İlkokuldan sonra Anadolu Lisesinde okumuş bir birey olarak 1 yıl İngilizce hazırlık eğitimini ilk o zaman aldım. Benim zamanımdaki Anadolu Liseleri şimdiki gibi değildi. Her ders yoğun şekilde İngilizce idi. Hazırlık sınıfının ardından 1. ve 2. sınıflarda fen ve matematik gibi derslerinin de hepsi İngilizce anlatılırdı. Ancak, ailelerimiz bu dersleri anlamamamızdan endişelenerek okul yönetimine baskı yaptı ve sonuç olarak bütün derslerimiz maalesef ki Türkçe olarak öğretilmeye başlandı. Almış olduğum bu yoğun İngilizce derslere rağmen üniversitedeki derslerimin Türkçe olması ve bölüm de ağır olması sebebiyle sadece alan derslerime yönelerek İngilizceden uzaklaştım. Şuan akıcı konuşmak adına ve çeviri hususunda eksikliklerimi gidermek için İngilizce kitap okuyup filmler izliyorum. Zaman zaman da bir İngiliz arkadaşımdan konuşma hususunda yardım alıyorum.
İngilizcenin yanı sıra dillere olan merakım sebebiyle yeni bir dil öğrenmek adına Rusça kursuna gittim, 3 kur eğitim aldım. Bu dilin bana çok zor gelmesine rağmen ilerletmeyi düşünüyorum. İtalyancaya da ilgim var, boş zaman bulabilirsem onun da eğitimini almak istiyorum.
5- Çalıştığınız şirkette tercüman var mı? Merak edenlerimiz olacaktır; kendisi hangi bölümden mezun, bize tercümanınızın alan bilgileri hakkında biraz bilgi verebilir misiniz?
Çalıştığım şirkette çok yetenekli ve bilgili bir tercümanımız var. Almanca ve İngilizce basta olmak üzere birkaç dil daha biliyor. Mütercim Tercümanlık Bölümünden mezun olduğunu biliyorum.
6- Peki, tercümanınız inşaat ve mimariyi nasıl öğrenmiş, alan derslerinde bunları almış mi yoksa kendi kendini mi yetiştirmiş?
İnşaat alanını üniversitede öğrenmemesine rağmen bu alandaki açığını kendi çaba ve araştırmasıyla kapatmış. Ayrıca mimar ve mühendislerle her konuda fikir alışverişi yapıp her şeyi çekinmeden sorduğunu biliyorum.
7- Yıllardır bu işin içinde olduğunuzu göz önünde bulundurursak inşaat sektöründe tercümanların yeri nedir? İnşaat şirketlerinde çevirileri kimler yapar? Sizce her şirkette bir tercüman olmalı mıdır?
Türkiye`de birçok inşaat şirketi uluslararası projelerde yer almaktadır. Sadece yurt dışında yapılan işler değil bazen de yurt dışından maddi desteği olan işler de yapılıyor. Örneğin mezun olduktan sonra yer aldığım ilk proje, Avrupa Yatırım Bankası kredili bir işti. Müşavir (kontrolör) şirketler yabancı ortaklardan oluştuğu için İngilizce konuşulmak zorundaydı. Sözleşmeler, şartnameler, toplantılar hep İngilizceydi. Bu yüzden tercümana ihtiyaç olmuştu. İnşaat sektöründe ilerlemek, gelişmek ve ekonomik anlamda daha çok kazanmak için uluslararası işlerde yer almak önemlidir.
Çevirmenin olmadığı şirketlerde genelde yabancı dili iyi olan teknik kişiler çeviri yaparlar veya çeviri bürolarından yardım alınır. Ancak daha doğru ve kaliteli bir çeviri için ve ayrıca zamanın inşaat sektöründe önemli olması sebebiyle bence her şirkette bir çevirmen olması gerekiyor.
8- İnşaat sektörü sizce bir çevirmenden ne bekler? örneğin tercüman sizin alanınızda neleri çevirir?
İnşaat alanında yabancı bir ülkeye iş yapılıyorsa; teknik sözleşmelerin, ihale dosyalarının, metrajların, hakedişlerin, statik hesap raporlarının, projelerde yazan bilgilerin, aylık ve haftalık şantiye raporlarının, kısaca yapılan her bir kalem işin İngilizceye veya hangi ülke için yapılıyorsa şirketler arası anlaşmada geçen o dile göre çeviri yapmak gerekmektedir. Hatta çoğu toplantılardaki sunumlarda ve şantiyeye olan teknik gezilerde yabancı temsilciler yer aldığından çevirmene ihtiyaç duyuluyor.
9- Peki sizce bir mühendis ne kadar dil eğitimi almalıdır?
Bence her mühendis yabancı dillerin her birini akıcı konuşmalı ve karşısında konuşan kişiyi çok iyi anlayabilecek şekilde dilini geliştirmelidir.
Teşekkür ederiz Selda Hanım, bugün bizimle olduğunuz için. Size başarılar diliyoruz. Memnun olduk.
Fotoğraflar:
