Dışişleri Bakanlığı, Avrupa Birliği Başkanlığı bünyesinde görev alan Çeviri Eşgüdüm Başkanlığı, yüzbinlerce sayfa uzunluğundaki Avrupa Birliği Müktesebatı’nı Türkçeye çeviriyor.
Çeviri Eşgüdüm Başkanlığından alınan bilgiler ışığında, müstakil bir birim olarak 8 Haziran 2011 tarihinde kurulan Başkanlık, AB Başkanlığının 2000 yılında kurumsal yolculuğuna AB Genel Sekreterliği olarak başlamasının ardından çeviri çalışmalarına 2002’de başladığı bilinmektedir.
İngilizce-Türkçe dil çiftleri arasında yapılan çevirilerde 11 çevirmenden oluşan bir birim bulunmakta. Başkanlığın amacı, Türkiye’nin AB’ye katılım sürecinin yol haritası olan “Müzakere Çerçeve Belgesi” uyarınca, üyelik gerçekleşmeden tüm AB müktesebatının Türkçeye çevrilmesi olarak açıklandı.
Çeviriler yalnız müktesebat çevirisi ile sınırlı değil; müzakere sürecinin temel belgeleri arasında bulunan ilerleme raporları (güncel ismi ile ülke raporları), strateji belgeleri, eylem planları, ulusal programlar, çeşitli basın duyuruları, ilke kararları ve diğer temel çalışma dokümanlarının çevirisi de yapılıyor.
Müktesebat Çevirisinin Önemi
Katılım müzakerelerinin yürütüleceği esaslar uyarınca,Türkiye müktesebatın Türkçeye çevirisini katılımdan önce tamamlamakla yükümlü bulunuyor. Dolayısı ile müktesebat çevirisi, Türkiye’nin AB’ye katılım sürecinin temek unsurları arasında oldukça önemli bir yere sahip.
AB müktesebatı, temel olarak kurucu antlaşmalar ile kabul edilen ikincil mevzuatlar ve AB Adalet Divanı kararlarından oluşmakta olup müktesebatın 2018 yılı eylül ayı itibarıyla hacmi yaklaşık 205 bin AB Resmi Gazetesi sayfasına denk düşüyor ve 20 bin adetten fazla mevzuattan meydana gelmekte.
Terminolojik Tutarlılık
Müktesebatın çevirisinin gerçeklemesi ile terminolojik tutarlılığın da sağlanması bakanlığın amaçları arasında. Bu amaç doğrultusunda, yalnız devletlerarası ilişkilerde değil aynı zamanda bireysel ve toplumsal hayatın da hemen her alanında düzenlemeler öngören müktesebattaki mevcut binlerce teknik terimin Türkçe karşılığı en güvenilir şekilde tespit edilmiş ve kullanıma sunulmuş olacak.
Türk Mevzuatı İngilizceye Çevriliyor
Mevzuatın Türkçeye çevrilmesinin akabinde, AB’ye uyum çerçevesinde hazırlanan Türk mevzuatının veya hazırlanan taslakların da İngilizceye çevrilmesi ihtiyaç halini alıyor. Bu anlamda, çeviri çalışmalarının kimi durumlarda müzakere sürecinin ilerlemesi açısından büyük önem arz ettiği de aşikar.
Çevirilerdeki Zorluk
Çevirilerde, AB müktesebatının kendine münhasır dilinin anlaşılması ve Birlik Hukuku’nda yer alan kavramların tam karşılığının sağlanabilmesi çevirmenlerin en çok zorlandığı durumların başında geliyor. Dolayısı ile çeviriyi yapan çevirmenlerin teknik ve hukuki bilgi anlamında oldukça donanımlı olması gerekmekte.
Sözlük, Çeviri Rehberi ve Standart
Müktesebatın çevirisinde bir standart oluşturulması adına, Başkanlık, 2009 yılında “AB Mevzuatı Çeviri Rehberi”ni yayımladı. Böylece devamlı güncellenen ve insan kaynağı ihtiyacının arttığı müktesebat çevirisinde/çevirilerinde yeni başlayanlar için de kılavuz niteliği taşıyan bir kaynak metin meydana gelmiş oldu. Üniversitelerin de ilgili bölümlerinde kaynak olarak kullanılan bu metin, 2010 ve 2016’da güncellendi.
Aynı zamanda AB alanında yapılan çevirilerde yaygın olarak kullanılan “AB Terimleri Sözlüğü” de Başkanlığın 2009 yılında yayımladığı önemli doküman ve kaynaklar arasında yer alıyor.
